poprzednia część
następna część

1.10. Członkowie KNB znali ekspertyzę sporządzoną w dniu 16 czerwca 1997 r. przez biegłych rewidentów: mgr Jerzego Birgfellnera - nr ewid. 229/1203, mgr Mieczysława Pieńkowskiego - nr ewid. 3122/1009 z firmy audytorskiej Finansista Sp. z o.o., dotyczącą lokat systemowych Banku Staropolskiego S.A. w KIB-Banku z siedzibą w Charkowie (ww. ekspertyza – załącznik nr 7). Audytorzy w powyższym dokumencie stwierdzili m.in., że zapoznali się z ustaleniami zawartymi w protokole z inspekcji przeprowadzonej w Banku przez GINB Zespół w Szczecinie oraz z wyjaśnieniami Banku Staropolskiego S.A. do tegoż protokołu datowanymi na dzień 12 maja 1997 r. W związku z systemem ratalnej sprzedaży samochodów, zakładającym współpracę i określającym rolę podmiotów w nim uczestniczących tj. Banku Staropolskiego S.A. i Invest-Banku S.A. oraz partnera zagranicznego KIB-Banku S.A., jak również spółek kapitałowo i gospodarczo powiązanych z Systemem AKP, Bank Staropolski S.A. nie żądał zwrotu środków z lokat w terminach wymagalności. Realizacja poszczególnych umów o lokaty została potwierdzona przypisem należnych odsetek, które wraz z kapitałem zostały na podstawie nowych umów między stronami zdeponowane w KIB-Banku S.A. jako nowe lokaty terminowe na zasadach każdorazowo określonych stosownymi umowami. Zdaniem audytorów zasady te nie naruszały obowiązujących przepisów, a księgowa ich ewidencja była zgodna z Zarządzeniem Nr 1/95 Prezesa NBP z 12 lutego 1995 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków i sporządzania informacji dodatkowej. Znajduje to potwierdzenie w piśmie NBP z dnia 15 stycznia 1997 r. znak DP-S-24/97. Zdaniem audytorów, dotychczasowy przebieg obsługi tych lokat miał charakter poprawny, zgodny z wolą stron, wyrażoną w formie umów do każdej lokaty występującej na dzień 31 grudnia 1996 r. Standing KIB-Banku S.A. podlegał systematycznemu monitorowaniu przez Departament Ekonomiczny Banku Staropolskiego S.A., a przedkładane informacje, w tym ostatnia - na dzień 31 grudnia 1996 r. - nie wskazywały na istotne zagrożenia dla lokat Banku Staropolskiego S.A. Do dnia 10 marca 1997 r. Bank Staropolski S.A. posiadał gwarancję Banku Rolno-Przemysłowego S.A. Ukraina dla Rejonu Charkowskiego na lokaty w KIB-Banku S.A. do kwoty 50 mln USD, co w przeliczeniu na PLN stanowiło 143.750.000, przy faktycznym stanie lokat na dzień 31 grudnia 1996 r. wynoszącym 444.666.605,20 zł i pokrywał je w gwarancjach 32,3%. Faktycznym jednak zabezpieczeniem lokat był system powiązań kapitałowo-gospodarczych podmiotów współdziałających w ramach Systemu AKP.
W konkluzji ekspertyzy audytorzy stwierdzili, że dotychczasowa obsługa lokat, polegająca na systematycznym ich odnawianiu za zgodą stron nie naruszała kryterium terminowości spłaty kapitału i odsetek. Nie stwierdzili również istotnego zagrożenia standingu KIB-Banku S.A., przy jednoczesnym posiadaniu gwarancji udzielonych przez Bank Rolno-Przemysłowy Ukraina, które obejmowały na dzień 31 grudnia 1996 r. 32,3% kwoty lokat. Przedłożone ekspertom opinie wskazują na zgodność sytemu sprzedaży ratalnej z przepisami prawa, a z opinii Departamentu Prawnego NBP wynika, że wartość zabezpieczeń przekraczała kwotę lokat. Zdaniem audytorów, na dzień 31 grudnia 1996 r. nie występował wymóg utworzenia rezerw na lokaty w KIB-Banku S.A.

1.11. Członkowie KNB mieli wiedzę, że w dniu 31 sierpnia 1998 r. zostały zawarte umowy przejęcia długu w ramach Systemu AKP przez Auto-Kredyt Holding Sp. z o.o. z siedzibą w Luksemburgu od wszystkich podmiotów – uczestników Systemu AKP, które były finansowane w latach 1993-1998 w formie pożyczek przez KIB-Bank S.A. Umowy te miały na celu uproszczenie funkcjonowania Systemu AKP w zakresie organizacji oraz konsolidację wierzytelności Systemu AKP w jednym podmiocie tj. Auto-Kredyt Holding Sp. z o.o. z siedzibą w Luksemburgu, który był w 99% własnością Polskiego Towarzystwa Samochodowego KS z siedzibą w Bydgoszczy. Dokonana reorganizacja prawna Systemu AKP miała również na celu zwiększenie bezpieczeństwa podatkowego i wyeliminowanie ryzyk z tym związanych, a także uzyskanie ochrony inwestycyjnej, wynikającej z umowy zawartej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Belgii i Rządem Wielkiego Księstwa Luksemburga w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, sporządzonej w Warszawie w dniu 19 maja 1987 r., a ratyfikowanej w dniu 18 lutego 1988 r. w Warszawie. Biorąc powyższe pod uwagę, członkowie KNB, podejmując uchwałę zawieszająca działalność Banku Staropolskiego S.A. z rażącym naruszeniem prawa, mieli w pełni świadomość, że System AKP po jego reorganizacji był finansowany m.in. w kwocie nie mniejszej niż 150 mln USD przez podmiot prawa luksemburskiego i w związku z tym podlegał ochronie objętej wyżej przywołaną umową. Bezprawne wyeliminowanie z Systemu AKP Banku Staropolskiego S.A. doprowadziło do rozpadu całego programu inwestycyjnego, likwidacji wielu podmiotów w nim uczestniczącym i naraziło na szkodę wszystkich jego uczestników, w tym głównie Auto-Kredyt Holding Sp. z o.o. z siedzibą w Luksemburgu, który od 31 sierpnia 1998 r. był kluczowym podmiotem finansującym System AKP, a także właścicielem wartości niematerialnych i prawnych całego Systemu AKP, jak i jego poszczególnych części składowych określanych jako tytuły inwestycyjne.

1.12. Jednocześnie członkowie KNB doskonale znali i akceptowali plan połączenia Banku Staropolskiego S.A. i Invest-Banku S.A. na podstawie porozumienia zawartego w dniu 10 listopada 1998 r. Warszawie pomiędzy Invest-Bank S.A. z siedzibą w Poznaniu, Telewizją Polsat S.A. z siedzibą w Warszawie i PAI Media Sp. z o.o. siedzibą w Warszawie (dwie ostatnie firmy kontrolowane były przez Zygmunta Solorza-Żaka). Porozumienie to określało zasady połączenia obu banków i zobowiązania przyjęte przez jego uczestników. W ramach tego porozumienia (załącznik nr 8) strony (a w szczególności spółki Zygmunta Solorza-Żaka) zobowiązały się między innymi do:

1.13. Członkowie Komisji Nadzoru Bankowego - w oparciu o składane przez Bank Staropolski S.A. dokumenty - posiadali pełną wiedzę, że w ramach programu inwestycyjnego System AKP stworzono zabezpieczenia dla Banku Staropolskiego S.A. przekraczające znacznie wartość jego aktywów. Był to majątek przejęty na podstawie umów przewłaszczenia w postaci:

1.14. Wyraźnie należy zaakcentować, że strata w Banku Staropolskim S.A. za rok 1998, przewyższająca jego fundusze własne, powstała nie na skutek działalności operacyjnej Banku, ale była wymuszona poprzez rozstrzygnięcia KNB związane z koniecznością tworzenia rezerw. Pismem Przewodniczącego KNB z grudnia 1998 r. nakazano utworzenie rezerw w wysokości 100% na wszelkie zaangażowanie wobec podmiotów mających siedzibę w Rosji lub innych krajach WNP dotkniętych kryzysem gospodarczym – bez względu na charakter zaangażowania, jak również umowne terminy wymagalności. Jak już wykazywaliśmy, zaangażowanie Banku Staropolskiego S.A. w System AKP w latach 1994-1999 stale kształtowało się na poziomie ok. 150 mln USD (według kursu na dzień 26 października 1999 r. 1 USD = 4,24 PLN), co dawało kwotę 636 mln zł. W myśl ww. zarządzenia Przewodniczącego KNB, przy założeniu, że nie uwzględniałoby ono specyfiki Systemu AKP, Bank Staropolski S.A. byłby zobowiązany do utworzenia rezerw na kwotę 636 mln zł przy funduszach własnych 60 mln zł. Ze względu na fakt, że tylko nieznaczna część środków Systemu AKP była bezpośrednio zainwestowana na Ukrainie, Bank wynegocjował ostatecznie z audytorem, że zostanie utworzona rezerwa w wysokości 20%, która miała być rozwiązana na koniec października 1999 r., po wdrożeniu procesu restrukturyzacyjnego i konsolidacyjnego z Invest-Bankiem S.A. Członkowie KNB znali doskonale przyczyny powstania straty na koniec 1998 r. w Banku Staropolskim S.A., a także wykorzystali ten moment do tego, ażeby uzyskać zgodę „Grupy Invest” na wprowadzenie nowego inwestora do Invest-Banku S.A. i Banku Staropolskiego S.A. oraz pozornie godzili się na połączenie obu Banków, chociaż wydali już instrukcje, ażeby systematycznie i w pełni świadomie od października 1999 r. rozdzielać działalność i zrywać związki obu Banków. W taki sposób członkowie KNB z góry zaplanowali upadłość Banku Staropolskiego S.A., przy udziale inwestora, jakim była „Grupa Polsat”.

1.15. Jak wcześniej wykazano, członkowie KNB, podejmujący decyzję w dniu 12 stycznia 2000 r., dysponowali szeroką wiedzą na temat sytuacji ekonomicznej Banku Staropolskiego S.A., wytworzonego na przestrzeni lat 1994-1999 systemu zabezpieczeń i współpracy Banku z innymi podmiotami, w tym z bankami tj. Invest-Bankiem S.A., Invest-Bankiem Ukraina (dawny KIB-Bank S.A.) z siedzibą w Charkowie i Oguzbankiem S.A. z siedzibą w Mołdawii. Podjęta bezprawnie decyzja KNB dowodzi tego, że cała obszerna dokumentacja księgowo-finansowa Banku, wyniki wielokrotnych kontroli, a także dostarczone przez Bank co najmniej 123 opracowania, potwierdzające zasadność programu inwestycyjnego, utraciły jakiekolwiek znaczenie w świetle celowego doprowadzenia do upadłości Banku z zamiarem przysporzenia korzyści majątkowej grupie kapitałowej POLSAT należącej do Zygmunta Solorza-Żaka.

2.1. W drugiej kolejności należy przywołać okoliczności związane ze zmianą sytuacji Banku Staropolskiego S.A. w ostatnim kwartale 1999 r. i wpływem członków KNB na kształt tych zmian. Otóż dynamiczny rozwój działalności prowadzonej przez uczestników systemu AKP w latach 1994-1997, a także nakaz utworzenia rezerw, wydany bankom działającym na terenie RP przez KNB w czwartym kwartale 1998 r. na każde zaangażowanie kapitałowo-finansowe na rynkach wschodnich, wymusił na władzach Banku Staropolskiego S.A. podjęcie decyzji konsolidacyjnych i powiększenie kapitału poprzez wprowadzenie nowego akcjonariusza. Stały nadzór bankowy nad działalnością Banku Staropolskiego S.A., sprawowany przez KNB, objął również kwestię wprowadzenia nowego inwestora do Banku Staropolskiego S.A. Władze Banku Staropolskiego S.A. przedstawiły KNB już w czwartym kwartale 1998 r. potencjalnego inwestora, jakim był Zygmunt Solorz-Żak i uzyskały wstępną akceptację rozpoczęcia procedur przewidzianych prawem bankowym. W ramach zawartego porozumienia „Grupa Polsat” m.in. obejmowała 50% akcji Invest-Banku oraz wyrażała zgodę na docelowe połączenie Banku Staropolskiego S.A. z Invest-Bankiem S.A. W dniu 22 kwietnia 1999 r. na posiedzeniu KNB, na którym została podjęta uchwała zezwalająca „Grupie Polsat” na objęcie akcji Invest-Banku S.A., Zygmunt Solorz -Żak jednoznacznie stwierdził, że zna sytuację Banku Staropolskiego S.A., znajdującego się w strukturze ścisłych powiązań z Invest-Bankiem S.A., i że będzie w związku z tym dążył do jak najszybszego połączenia obu banków. Kierownictwo „Grupy Invest” nie miało wówczas żadnych podejrzeń i nic nie wskazywało na to, że za zawartym porozumieniem kryją się wrogie działania „Grupy Polsat”, mające na celu bezprawne przejęcie całości akcji Invest-Banku S.A. jako najcenniejszego aktywa „Grupy Invest”, oraz że zostaną one podjęte za pośrednictwem i przy pomocy członków Komisji Nadzoru Bankowego. Objęcie akcji Invest-Banku S.A. przez „Grupę Polsat” nastąpiło w oparciu o zezwolenie członków Komisji Nadzoru Bankowego i poprzedzone było szeregiem spotkań „Grupy Polsat” z ówczesnym Generalnym Inspektorem Nadzoru Bankowego - Ewą Śleszyńską-Charewicz. Podczas tych spotkań pracownicy GINB przedstawiali sytuację ekonomiczną i finansową Invest-Banku S.A. i Banku Staropolskiego S.A., a także wyniki inspekcji dokonanych przez zespoły terenowe GINB w obu Bankach.

2.2. W piśmie z dnia 20 września 1999 r., kierowanym do zarządu Banku Staropolskiego S.A., Hanna Gronkiewicz-Waltz zażądała mianowania na członków zarządu Banku Staropolskiego S.A. osób związanych z „Grupą Polsat” przy jednoczesnym odwołaniu dotychczasowych członków zarządu w terminie do 24 września 1999 r. Przewodnicząca Hanna Gronkiewicz-Waltz, działając w imieniu KNB, miała pełną świadomość, że „Grupa Polsat” nie była akcjonariuszem Banku Staropolskiego S.A., a co za tym idzie - nie było żadnego formalnego i merytorycznego uzasadnienia dla pełnienia przez przedstawicieli Zygmunta Solorza – Żaka takich funkcji, jak też, że obowiązujące prawo nie przewidywało możliwości narzucania przez KNB bankowi osób mających sprawować funkcję członków zarządu (pismo KNB z dnia 20 września 1999 r. – załącznik nr 9). Takie działanie członków KNB było jednak po prostu koniecznym etapem realizacji z góry zaplanowanego (jak można to dzisiaj stwierdzić) bezprawnego przejmowania przez Zygmunta Solorza – Żaka całkowitej kontroli nad podmiotami należącymi do „Grupy Invest”. Co istotne, żądanie zawarte w piśmie Hanny Gronkiewicz-Waltz było identyczne z żądaniami wysuwanymi przez Zygmunta Solorza-Żaka (pismo Telewizji Polsat S.A. z dnia 24 września 1999 r. – załącznik nr 10). Członkowie KNB oczekiwali również wprowadzenia przedstawicieli „Grupy Polsat” do Rady Nadzorczej Banku Staropolskiego S.A. Rada Nadzorcza Banku Staropolskiego S.A. uwzględniła powyższe żądania, wprowadzając do zarządu Banku Staropolskiego S.A. Stefana Cieślę (na stanowisko prezesa zarządu), Piotra Masiukiewicza (na stanowisko wiceprezesa zarządu) i Stefana Mackiewicza (na stanowisko wiceprezesa zarządu). Ponadto pod presją żądań członków KNB w dniu 12 października 1999 r. doszło do odwołania czterech z pięciu członków Rady Nadzorczej Banku Staropolskiego S.A. i wprowadzenia w ich miejsce przedstawicieli Zygmunta Solorza-Żaka tj. Jacka Buchacza, Heronima Ruty, Józefa Birki i Mirosława Błaszczyka.
Te świadome i podstępne działania KNB obiektywnie mogły być odbierane jako przygotowanie połączenia Banku Staropolskiego S.A. i Invest-Banku S.A.
Tym samym, dzięki wykorzystaniu funkcji Przewodniczącego KNB przez Hannę Gronkiewicz- Waltz, we władzach Banku znalazły się osoby zaufane i wykonujące ukryty i realizowany z udziałem KNB plan Zygmunta Solorza-Żaka tj. proces wyeliminowania Banku Staropolskiego S.A. i przejęcia pełnej kontroli kapitałowej nad Invest-Bankiem S.A. Sytuacja taka stała się możliwa na skutek pisemnego zalecenia wydanego przez członków KNB (pismo z dnia 20 września 1999 r nr NB/BASB/ V/325/99). Stanowisko członków KNB, wyrażone słowem: „oczekuję” i presja na kierownictwo „Grupy Invest” spowodowały, że żądania „Grupy Polsat” zostały w całości spełnione.

poprzednia część
następna część