Z A W I A D O M I E N I E

Niniejszym, na podstawie art. 304 § 1 k.p.k., w imieniu Społecznego Komitetu Pomocy Poszkodowanym Upadłością Banku Staropolskiego S.A., z a w i a d a m i a m o popełnieniu w dniu 12 stycznia 2000 r. przestępstwa przez ówczesnych członków Komisji Nadzoru Bankowego: Hannę Gronkiewicz-Waltz, Ewę Kawecką-Włodarczak, Rafała Zagórnego, Ryszarda Ławniczaka, Przemysława Morysiaka, Jacka Sochę i Ewę Śleszyńską-Charewicz, polegającego na tym, że w okresie od daty bliżej nieustalonej w 1999 r. do dnia 12 stycznia 2000 r. w Warszawie, jako funkcjonariusze publiczni, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, na szkodę interesu publicznego i prywatnego, przekroczyli swoje uprawnienia oraz nie dopełnili spoczywających na nich obowiązków związanych ze stosowaniem przez Komisję Nadzoru Bankowego środka nadzoru bankowego, w ten sposób, że pomimo niedysponowania przez Komisję, stosownie do wymogów prawa, należycie sporządzonymi bilansami Banku Staropolskiego S.A. w Poznaniu: jednostkowym i skonsolidowanym, jak również opinią biegłego rewidenta, doprowadzili do zawieszenia jego działalności, w sytuacji gdy aktywa Banku wystarczały na zaspokojenie jego zobowiązań - tj. o popełnieniu przestępstwa z art. 231 § 2 k.k.

2. W n o s z ę o wszczęcie przez CBA postępowania przygotowawczego w tej sprawie, z uwagi na fakt, że skutki opisanego wyżej czynu godzą w interesy ekonomiczne państwa w rozumieniu art. 1 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2006 r., nr 104, poz. 708 ze zm.; dalej „ustawa o CBA”).

U Z A S A D N I E N I E

Wnioskodawca, w toku prowadzonej działalności społecznej, powziął uzasadnioną informację o popełnieniu przez członków Komisji Nadzoru Bankowego: Hannę Gronkiewicz-Waltz, Ewę Kawecką-Włodarczak, Rafała Zagórnego, Ryszarda Ławniczaka, Przemysława Morysiaka, Jacka Sochę i Ewę Śleszyńską-Charewicz przestępstwa stypizowanego w art. 231 § 2 k.k. w związku z wydaniem w dniu 12 stycznia 2000 r. decyzji o zawieszeniu działalności Banku Staropolskiego S.A. z siedzibą w Poznaniu. Stwierdzenie powyższe wnioskodawca opiera na następujących okolicznościach faktycznych, znajdujących odzwierciedlenie i popartych szeregiem dokumentów oraz zeznaniami świadków.

1.1. W pierwszej kolejności należy wskazać, że członkowie KNB doskonale orientowali się w faktycznej sytuacji finansowej Banku Staropolskiego S.A. w Poznaniu i dysponowali pełną wiedzą o braku podstaw merytorycznych do zawieszenia jego działalności. Bank Staropolski S.A. w okresie do 12 stycznia 2000 r. pozostawał, co oczywiste, w licznych stosunkach gospodarczych, w tym od stycznia 1994 r. był uczestnikiem wieloletniego programu inwestycyjnego System Auto-Kredyt Polska (System AKP). Przez cały okres funkcjonowania Banku Staropolskiego S.A. w Poznaniu pozostawał on pod pełną kontrolą organu nadzoru bankowego, przewidzianą w ustawie prawo bankowe, przekazując nadzorowi bankowemu wszelkie wymagane prawem sprawozdania finansowe oraz informując o ważniejszych zdarzeniach gospodarczych z jego udziałem. Szczegóły związane z uczestnictwem Banku Staropolskiego S.A. w Systemie AKP zostały opisane m.in. w Raporcie dla Komisji Nadzoru Bankowego w sprawie zobowiązań wekslowych Invest-Banku S.A. oraz w publikacji „Bezprawie KNB”, które Kierownictwu CBA są znane.

1.2. Kontrola NBP nad działalnością Banku Staropolskiego S.A. odbywała się na wielu płaszczyznach. I tak uczestnictwo Banku Staropolskiego S.A. w Systemie AKP było przedmiotem oceny prawnej dokonanej przez Departament Prawny NBP, który uznał udział Banku w programie inwestycyjnym za w pełni dostosowany do zasad obowiązującego porządku prawnego i prawnie określonych kryteriów bezpieczeństwa (opinia Departamentu Prawnego NBP - załącznik nr 1). Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego przeprowadził w latach 1993-1999 szereg inspekcji związanych z działalnością Banku w ramach Systemu AKP. Żadna z tych inspekcji nie wykazała naruszenia prawa, które skutkowałoby koniecznością zawiadomienia organów ścigania o popełnieniu przez kierownictwo Banku przestępstwa, czy potrzebą powołania zarządu komisarycznego.

1.3. Członkowie KNB mieli wiedzę, że w dniu 7 stycznia 1994 r. zostało utworzone Konsorcjum Invest Holding, które podjęło się realizacji wieloletniego programu inwestycyjnego System AKP, a jego założycielami były banki tj. PBB „INVEST-BANK” S.A. z siedzibą w Poznaniu, Bank Staropolski S.A. z siedzibą w Poznaniu i Kredytowo Inwestycyjny Bank „KIB-BANK” z siedzibą w Charkowie, a także spółki „FINANCE-CAR” Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, „AUTO-FINANCE” Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu i „CAPITAL-FINANCE” Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu oraz spółdzielnie tj. Rolnicze Towarzystwo Kredytowe „RTK” Konsorcjum Spółdzielcze z siedzibą w Poznaniu i Polskie Towarzystwo Samochodowe „PTS” Konsorcjum Spółdzielcze z siedzibą w Bydgoszczy. Celem gospodarczym powołania tego konsorcjum było stworzenie swoistej wspólnoty organizacyjnej i kapitałowo-finansowej, umożliwiającej uruchomienie i wdrożenie wieloletniego programu inwestycyjnego o zasięgu międzynarodowym - System AKP, a polegającego na zbudowaniu w państwach Europy Środkowo-Wschodniej instytucji bankowo-finansowych wyspecjalizowanych w obsłudze gospodarstw domowych. Poprzez podpisanie powyższej umowy konsorcjalnej wytworzono stosunek zobowiązaniowy pomiędzy uczestnikami, określono cel gospodarczy przedsięwzięcia oraz prawa i obowiązki każdego z konsorcjantów, a także wykreowano jednolity ośrodek kierowniczy nadzorujący ww. program inwestycyjny.

W dniu 22 lutego 1994 r. w siedzibie GINB kierownictwo „Grupy Invest” przedstawiło Umowę Konsorcjum z 7 stycznia 1994 r. wraz z załącznikiem „Opis systemu finansowego wraz z analizą ekonomiczno-prawną”. Od tej daty do GINB co miesiąc dostarczane były przez Bank Staropolski S.A. i Invest Bank S.A. sprawozdania finansowe, w tym bilanse, które bardzo szczegółowo dokumentowały sposób realizacji założeń tego wieloletniego programu inwestycyjnego System AKP. Do GINB i NBP władze „Grupy Invest” również ponadobowiązkowo, systematycznie dostarczały oceny i opinie dotyczące funkcjonowania Systemu AKP dokonywane przez ekspertów zewnętrznych, przez co organy kontrolne miały poszerzoną wiedzę o Systemie AKP, zdecydowanie większą niż to wynikało z ustawowych obowiązków. Organy nadzorcze nigdy nie wniosły żadnych zastrzeżeń do tych opinii.

1.4. Niezależnie od kontroli wykonywanej przez GINB, w lipcu 1997 r. Hanna Gronkiewicz-Waltz zleciła służbom specjalnym uzyskanie informacji o kontrahentach Banku Staropolskiego S.A., uczestniczących w Systemie AKP (pismo UOP – załącznik nr 2). Urząd Ochrony Państwa w toku prowadzonych czynności operacyjnych, aż do zamknięcia Banku, nie znalazł niczego, co poddawałoby w wątpliwość legalność i ekonomiczną zasadność udziału Banku Staropolskiego S.A. w Systemie AKP.

1.5. Ponadto na zlecenie kierownictwa „Grupy Invest” wykonano co najmniej 123 opracowania, w tym analizy finansowe, potwierdzające ekonomiczną zasadność i legalizm prawny programu inwestycyjnego System AKP. Członkowie KNB mieli nieograniczony dostęp do tych ekspertyz i nigdy nie polemizowali z wynikami badań zewnętrznych ekspertów oraz nie podważali treści wydanych opinii. NBP ani KNB z własnej inicjatywy nigdy nie zleciły wykonania na własny użytek żadnej ekspertyzy oceniającej realizowany w latach 1993-1999 program inwestycyjny System AKP, poza opinią wskazaną w pkt 1.2. (wykaz opinii i ekspertyz dotyczących Systemu AKP – załącznik nr 3).

1.6. Niezależnie od zabezpieczeń wynikających z treści umów łączących Bank Staropolski S.A. z kontrahentami, został on w 1996 r. włączony w rządowy „Program Finansowego Wspierania Współpracy Gospodarczej z Zagranicą” i na podstawie decyzji Ministra Współpracy Gospodarczej z Zagranicą zostało mu udzielone poręczenie systemowe na prowadzoną działalność gospodarczą. Członkowie KNB posiadali wiedzę o gwarancjach spółek należących do Skarbu Państwa udzielonych Bankowi od kwietnia 1996 r. na prowadzoną przez niego działalność gospodarczą (pismo Ministra Współpracy Gospodarczej z Zagranicą z dnia 9 kwietnia 1996 r. GM/SMJB/319/96 – załącznik nr 4).

1.7. Członkowie KNB mieli wiedzę, że Bank Staropolski S.A., przy akceptacji GINB, od grudnia 1993 r. stale lokował swoje środki dewizowe w kwocie około 150 mln USD w KIB-Banku S.A. z siedzibą w Charkowie, który w styczniu 1994 r. został włączony w System AKP. KIB-Bank S.A. pozyskane środki z Banku Staropolskiego S.A. inwestował dalej w wieloletni program inwestycyjny System AKP przekazując systematycznie kwoty na łączną sumę 150 mln USD jako pożyczki dla uczestników tego systemu, w tym głównie dla Auto-Kredyt Holding z siedzibą w Luksemburgu, który następnie zainwestował te środki w cztery tytuły inwestycyjne:

Łącznie na przestrzeni lat 1993-1999 w System AKP jego uczestnicy zainwestowali kwotę 206,9 mln USD, z czego Bank Staropolski S.A. sfinansował 150,3 mln USD, a Spółdzielnie Polskiego Towarzystwa Samochodowego - 56,6 mln USD. 1.8. Członkowie KNB mieli wiedzę, że zarząd Narodowego Banku Ukrainy (NBU), biorąc pod uwagę ważność i doniosłość rozwoju stosunków ekonomicznych z Rzeczpospolitą Polską, a także zawarte umowy w ramach Systemu AKP, wyraził zgodę na finansowanie przez KIB-Bank S.A. podmiotów uczestniczących w Systemie AKP i na podstawie decyzji z dnia 28 listopada 1996 r. NBU zwolnił KIB-Bank S.A. ze wskaźnika zaangażowania kredytowego na jeden podmiot uczestniczący w Systemie AKP i nie zastosował przez to sankcji karnych (decyzja NBU z dnia 28 listopada 1996 r. – załącznik nr 5). Uzyskanie powyższej decyzji było możliwe po przedstawieniu w NBU planu ekonomiczno-finansowego Systemu AKP wraz z jego zabezpieczeniami w tym wekslami podmiotów uczestniczących w Systemie AKP i gwarancji wekslowych uzyskanych ze strony Międzynarodowej Korporacji Gwarancyjnej Sp. z o.o. i Polskiego Funduszu Gwarancyjnego S.A. z siedzibą w Warszawie.

Członkowie KNB - jako profesjonaliści - orientowali się, że ewentualne wystawienie weksli gwarancyjnych in blanco przez bank nie wymagało ujęcia bilansowego, a nawet z technicznego i prawnobilansowego punktu widzenia było niemożliwe, aby takie zobowiązanie ująć w bilansie, względnie w danych uzupełniających do niego. Obowiązujące wówczas przepisy uniemożliwiały wprowadzanie weksli in blanco do ksiąg rachunkowych banku (opinia w wersji skróconej dr hab. Krzysztofa G. Szymańskiego – biegłego rewidenta nr ew. 4052/728 – załącznik nr 6). W związku z tym często podnoszony przez „Grupę Polsat” zarzut wobec władz Invest-Banku S.A. i innych spółek, które w latach 1993-1996 wystawiły weksle in blanco na zabezpieczenie Systemu AKP, że weksle są nieważne, ponieważ nie były ujęte w bilansie Banku, jest całkowicie chybiony.

1.9. Każdego roku była przekazywana do KNB opinia z badania sprawozdania finansowego Banku Staropolskiego S.A. sporządzona przez biegłych rewidentów z firmy Finansista Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu. W opiniach za lata 1993-1997 audytor stwierdził, że sprawozdania finansowe zostały sporządzone we wszystkich istotnych aspektach zgodnie z zasadami rachunkowości określonymi w ustawie o rachunkowości i zarządzeniach Prezesa NBP - stosowanymi w sposób ciągły na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych. Ponadto audytor zawsze potwierdzał, że przedstawiony bilans był zgodny co do formy i treści z obowiązującymi przepisami prawa oraz Statutem Banku Staropolskiego S.A. i przedstawiał rzetelnie i jasno wszystkie informacje istotne dla oceny rentowności oraz wyniku finansowego działalności gospodarczej za dany rok, jak też sytuacji majątkowej i finansowej Banku na dzień 31 grudnia każdego badanego roku.
Ponadto należy dodać, że wszystkie większe transakcje finansowe, które mogły mieć wpływ na sytuację majątkową i finansową banku były zawsze konsultowane z audytorami i w niektórych przypadkach uzyskiwano szczegółowe opinie, które potwierdzały działanie zgodnie z prawem i obowiązującymi regulacjami i normami ostrożnościowymi.
KNB - jako organ nadzoru państwowego - w latach 1993-1999 w żadnym przypadku nie podważyła poszczególnych opinii audytora i nie zakwestionowała zawartych tam wniosków.


następna część